Aset Laut Malaysia Dan Singapura Bagi Memperoleh Command of the Sea.

Bagi mendapatkan command of the sea, ia memerlukan kehadiran beberapa kelas kapal yang saling memerlukan antara satu sama lain. Kelas kapal yang paling berbahaya adalah aircraft carrier diikuti oleh battleship. Aircraft carrier bolehlah dianggap sebagai pangkalan udara bergerak. Penggunaan aircraft carrier bermatlamat untuk mengwujudkan air supremacy dan command of the sea. Ia boleh menempatkan pesawat tempur yang dapat melaksanakan misi di kawasan atau wilayah yang tidak mungkin atau sukar dilaksanakan tanpa pangkalan tentera. Dengan adanya aircraft carrier, sesebuah negara boleh memperluas kawasan operasi disebabkan pengurangan kebergantungan terhadap pihak ketiga. Disebabkan hampir 4/5 negara-negara di dunia mempunyai kawasan pesisir, maka kehadiran pangkalan udara bergerak di lautan memberi kelebihan kepada negara yang mempunyai aircraft carrier. Negara yang tidak mempunyai kawasan pesisir juga tidak semestinya selamat daripada jangkauan aircraft carrier disebabkan senjata utama aircraft carrier adalah pesawat tempur yang mampu terbang memasuki ruang negara mana-mana negara yang berada di dalam jangkauan penerbangannya. Keperluan teknologi yang tinggi serta kos pembuatan dan operasi yang tinggi menyebabkan cuma 13 buah negara sahaja yang memiliki kapal kelas ini. Daripada 39 buah aircraft carrier yang aktif beroperasi di seluruh dunia, 19 daripadanya adalah milik tentera laut Amerika Syarikat menjadikannya negara paling unggul di lautan (Global Fire Power 2016).

Rajah 1. Contoh pembahagian kelas-kelas kapal perang dan perbandingannya

Kelas kapal battleship pula membekalkan kuasa serangan atau tembakan yang besar. Ia boleh dianggap sebagai artillery di lautan. Sebelum wujudnya aircraft carrier, kekuatan tentera laut sesebuah negara bergantung kepada kapal kelas ini. Hal ini kerana, battleship bukan sahaja mampu menembak kapal-kapal musuh di lautan dengan kuasa tembakan yang tinggi pada jarak jauh tetapi mampu juga membedil sasaran di darat. Ia hanya perlu menempatkan diri di luar pantai dan membedil suatu wilayah sehinggalah wilayah tersebut menyerah kalah. Battleship dan aircraft carrier biasanya ditugaskan bersama-sama dengan kelas kapal yang lebih kecil seperti battlecruiser, kapal selam, destroyer, frigate dan corvette. Sebagai contoh, U.S. 7th Fleet Forces dianggotai oleh 60-70 buah kapal pelbagai kelas termasuklah "supercarrier" berkuasa nuklear USS George Washington menjadikan pasukan ini antara yang terbaik di dunia. Boleh jadi Sistem Pengelasan Todd-Linderg (Rajah 2) dapat dijadikan asas untuk menunjukkan kekuatan dan perbandingan tentera laut negara-negara.

    Rajah 2. Sistem Pengelasan Todd-Lindberg

Malaysia mempunyai 2 buah kapal selam, 2 buah frigate dan 6 buah corvette manakala Singapura mempunyai 4 buah kapal selam, 6 buah frigate dan 6 buah corvette. Hal ini bertepatan dengan pengelasan Todd-Lindberg (Rajah 1) yang meletakkan Malaysia dan Singapura sebagai setara. Tidak ada kelebihan ketara yang dipunyai oleh satu-satu negara dari segi kecanggihan atau bilangan aset yang dimiliki terutama disebabkan ketiadaan kapal perang berkuasa tinggi seperti aircraft carrier, battleship dan destroyer.

Rajah 3. Aset kapal perang Malaysia dan Singapura

Dalam perbincangan lepas, saiz wilayah yang besar memberi kelebihan kepada Malaysia dalam pertempuran di udara. Dalam pertempuran di lautan, pertarungan antara tentera laut Malaysia dan Singapura mungkin berlaku di sekitar kawasan sempadan laut Malaysia-Singapura sehaja iaitu sekitar Selat Melaka dan perairan Johor. Hal ini kerana kedua-dua negara tidak mempunyai aset yang cukup untuk ditempatkan di banyak kawasan. Kapal-kapal utama iaitu kapal selam, frigate dan corvette perlu beroperasi dalam pasukan yang sama bagi mengurangkan risiko diserang dan meningkatkan kebolehupayaan dan keberkesanan setiap kapal. Jadi, faktor keluasan perairan negara tidak memainkan peranan yang besar jika melihat kepada aset laut yang dimiliki oleh kedua-dua negara.

Penting untuk dinyatakan juga bahawa Malaysia tidak mampu menjaga keseluruhan perairan disebabkan aset yang terhad. Hal ini menjadikan serangan secara kecil-kecilan dapat dilakukan di seluruh negara menggunakan kapal-kapal amphibious Singapura (kapal pengangkut pasukan darat). Hal ini walaubagaimanapun bukanlah mudah disebabkan keupayaan radar, operasi kawalan maritim oleh kapal-kapal patrol serta kapal-kapal awam seperti bot-bot nelayan yang dapat membantu mengesan unit-unit tentara laut Singapura. Tidak seperti pasukan udara, pasukan laut bergerak pada kadar yang perlahan lalu memberi masa kepada negara yang bertahan untuk bertindak. Singapura dalam posisi bertahan juga mempunyai kelebihan kerana pemusatan angkatan-angkatan tentera baik darat, udara mahupun laut. Selain itu, ia turut mempunyai sistem pertahanan pesisir yang mempu menghalang pendaratan kapal-kapal amphibious Malaysia.

Kesimpulannya, aset ketenteraan laut Malaysia dan Singapura adalah setara. Ancaman penguasaan laut (command of the sea) oleh sesebuah negara adalah rendah. Angkatan laut hanya dapat beroperasi pada tahap maksima jika mendapat sokongan daripada unit-unit udara dan darat, disamping bergantung kepada keupayaan sistem radar dan sistem keselamatan pertahanan pesisir oleh negara yang ingin diserang.

Adakah aset ketenteraan Malaysia mampu melindungi keselamatan dan/atau mendatangkan ancaman kepada negara lain?

Latar Belakang Persoalan

Antara soalan yang sering diutarakan mengenai aspek ketenteraan Malaysia ialah adakah ia setanding dengan negara-negara lain terutamanya Singapura. Jika terjadinya perang, mampukah Malaysia memenangi perang tersebut? Dalam hal ini, perbahasan di bawah hanya menjurus kepada tahap kesediaan Malaysia menghadapi situasi darurat seperti perang dengan hanya merujuk kepada aset ketenteraan yang dimiliki. Adakah aset ketenteraan Malaysia mampu melindungi keselamatan dan/atau mendatangkan ancaman kepada negara lain?

Perbahasan

Keampuhan dan kekuatan aset sesebuah negara dalam perang boleh dilihat berpandukan kekuatan yang dimiliki dalam tiga lapangan iaitu darat, udara dan air. Biasanya, serangan akan dicetuskan oleh udara ataupun air sebelum diakhiri dengan pertempuran darat. Negara yang menyerang akan cuba mendapatkan kawalan udara sepenuhnya (air supremacy), kawalan lautan sepenuhnya (command of the sea) ataupun kedua-duanya sekali sebelum melancarkan operasi daratan bagi mencapai objektif kawalan sepenuhnya ke atas negara berkenaan. Oleh itu, mempunyai aset paling ampuh dalam misi mencapai air supremacy dan command of the sea akan menjadi kelebihan utama bagi negara penyerang.

Pada saat ini, pesawat yang dilihat paling penting bagi mencapai air supremacy adalah dari keluarga pesawat tempur. Pesawat tempur tercanggih adalah daripada generasi kelima seperti Lockheed Martin F-22 Raptor dan Lockheed Martin F-35 Lightning. Pesawat tempur tercanggih Malaysia adalah Sukhoi Su-30MKM. Pada tahun 2007 iaitu ketika pesawat ini tiba di Malaysia, ia merupakan pesawat tempur tercanggih di Asia Tenggara. Sebagai perbandingan dengan F-22 dan F-35, Su-30 dianggap sebagai pesawat tempur generasi 4.5 (4+). Selain Su-30, Malaysia turut mempunyai Boeing F/A-18 Hornet, Mikoyan MiG-29, BAE Hawk, Northrop F-5 dan Aermacchi MB-339. Singapura pula memiliki F-5, Boeing F-15E dan F-16 Fighting Falcon. Secara kasar, Malaysia memiliki kelebihan berbanding Singapura kerana memiliki Su-30 yang lebih canggih daripada F-16. Walau bagaimanapun, jumlah keseluruhan pesawat tempur yang dipunyai Malaysia adalah 55 buiah, jauh lebih rendah berbanding Singapura yang memiliki 119 buah pesawat. Sebagai pengiraan mudah, jumlah pesawat tercanggih Singapura iaitu F-16 adalah 60 buah iaitu lebih banyak berbanding kesemua pesawat yang dimiliki Malaysia. Jadi, secara keseluruhannya, Singapura dilihat lebih ampuh berbanding Malaysia.

Rajah 1. Pesawat tempur Malaysia dan Singapura (Sumber: Flight International 2016)

Walaupun Singapura memiliki kelebihan dari segi mutu dan saiz aset udara, ini tidak bermakna ia memiliki kelebihan dalam situasi perang sebenar. Situasi perang sebenar melibatkan banyak faktor lain seperti keampuhan aset darat dan air, keadaan geografi, perisikan dan operasi sulit, perang psikologi, ekonomi dan sumber manusia. Mengambil keadaan geografi sebagai contoh, pertempuran udara akan menjadi lebih dinamik seperti persoalan tentang keupayaan negara-negara untuk menguasai saiz medan pertempuran. Sebagai contoh, saiz Singapura yang kecil memberi kelemahan dan kelebihan ketika bertahan. Oleh kerana pesawat-pesawat ini hanya dapat beroperasi jika mempunyai pangkalan tentera, saiz kawasan yang kecil memberi kelebihan kepada Malaysia untuk menyerang nadi pasukan udara Singapura itu. Pada masa yang sama, saiz yang kecil ini memberi peluang kepada Singapura untuk memusatkan sistem pertahanan bagi menghalang serangan ke atas pangkalan-pangkalan ini.

Saiz Malaysia yang besar pula yang boleh menempatan pangkalan udara di seluruh negara memberi kesukaran kepada Singapura untuk menumpaskan pasukan udara Malaysia secara serentak. Hal ini bukan sahaja memberi risiko kepada pesawat-pesawat penyerang yang terpaksa terbang melalui kawasan muka bumi yang luas, tetapi juga memerlukan tempat untuk mengisi semula bekalan seperti bahan api dan peluru. Pada masa yang sama jika serangan dibuat, Singapura tidak mungkin dapat memfokuskan kepada aspek pertahanan di pulau. Hanya disebabkan faktor muka bumi ini, Malaysia boleh dikatakan selamat kerana Singapura tidak mungkin akan menyerang tanpa sebab yang kukuh atau kelengkapan secukupnya. Dengan erti kata lain, Singapura akan lebih selamat juga berada dalam posisi bertahan dan berada keadaan risiko tinggi jika menyerang.

Perbahasan ini membuat kesimpulan bahawa Singapura sememangnya mempunyai aset udara lebih unggul berbanding Malaysia namun tidak semestinya boleh memenangi perang dengan Malaysia. Malah, disebabkan faktor fizikal Malaysia yang bukan sahaja memiliki wilayah yang luas tetapi juga wilayah ini terbahagi dua kepada Semenanjung dan Sabah dan Sarawak, ia memberi kelebihan pertahanan dan penyerangan semula jadi terutama terhadap musuh yang lebih kecil. Sudah tentu faktor-faktor lain perlu diambil kira jika pemenang secara teori ingin ditentukan. Apa yang pasti aset udara Singapura sememangya lebih unggul berbanding Malaysia.